Sztandar Biblijny nr 115 – 1997 – str. 67
tam uprawiać cukier i bawełnę”.
Propozycja ta była omawiana na szóstym Kongresie Syjonistycznym w 1903 roku i zrodziła wiele goryczy. Dla Żydów, którzy uważali, że jedynym prawdziwym domem może być Palestyna, przyjęcie jakiegokolwiek innego obszaru byłoby zdradą sprawy. Herzl zmarł następnego roku.
W tym czasie Palestyna była ojczyzną Arabów i części Żydów, lecz duże tereny były nie zabudowane i nie uprawiane. Dopiero wiele dziesięcioleci później marzenie syjonizmu stało się rzeczywistością. Wydarzenia prowadzące do tego sukcesu są interesującym przykładem tego, jak Bóg realizuje swoje zamierzenia przez (rzekomo) niezależne działania niepodległych państw. Rozważymy niektóre z najważniejszych.
KOLONIALIZM I POLITYKA DZIEWIĘTNASTEGO WIEKU
Polityczne i militarne manewry między potęgami tamtych czasów i późno dziewiętnastowieczna kolonialna ekspansja Brytanii pomogły przygotować scenę dla realizacji syjonistycznego marzenia. Pragnienie Brytanii, aby na Bliskim Wschodzie mieć sojusznika, który pomagałby w ochronie jej interesów w kanale Sueskim, było powodem wspierania przez nią sprawy syjonizmu.
KANAŁ SUESKI
Kanał był budowany przez Ferdynanda de Lessepsa przez 10 lat i został otwarty w 1869 roku. Proponował najkrótszą morską drogę z Europy do wschodniego wybrzeża Afryki, Dalekiego Wschodu i Australii. Brytyjczycy traktowali go jako ważne połączenie z daleko rozrzuconymi posiadłościami we Wschodniej Afryce, aż do Półwyspu Arabskiego i Oceanu Indyjskiego.
Gdy premierem był Disraeli (pierwszy Żyd, który kiedykolwiek piastował to stanowisko w Anglii), w latach 1874-80, Brytania wyprzedziła Rosję, swego głównego rywala na Bliskim Wschodzie, i w 1875 nabyła prawie 50% udziałów w Kanale od kedywa Egiptu (kedyw – tytuł wicekróla Egiptu, rządzącego w imieniu sułtana tureckiego od 1867 r. do 1914 r. ) za 4 min funtów (wtedy około 20 min dolarów) i aż do roku 1956, kiedy to Kanał siłą został znacjonalizowany przez prezydenta Gamela Abdel Nassera, sprawowała nad nim znaczną władzę. Zakup ten okazał się bardzo cennym nabytkiem i zapewnił Brytanii dominację na Bliskim Wschodzie aż do połowy obecnego wieku.
Kanał Sueski miał uzyskać jeszcze większe znaczenie na początku XX wieku, kiedy to brytyjska firma naftowa Anglo-Persian (później British Petroleum) sprowadzała ropę do krajów Wspólnoty Brytyjskiej w Afryce z pól naftowych Baku w Rosji.
![]() |
![]() |
Leo Pinsker | Dr. Theodor Herzl |
![]() |
![]() |
Pastor C.T. Russell | Benjamin Disraeli |
NADEJŚCIE ROPY
Ropa odegrała kluczową rolę w czasie następnych kilku dziesięcioleci. Chociaż od wieków wiedziano o istnieniu ropy, dopiero w drugiej połowie dziewiętnastego wieku w pełni zdano sobie sprawę z jej handlowych korzyści. Pierwszy prawdziwy szyb naftowy został wywiercony przez Edwina L. Drake’a w Titusville w Pensylwanii, w 1859 roku. Oczyszczona, jako nafta służyła głównie jako płyn do oświetlania lamp. Wykorzystując niedokładności systemu dystrybucji, J. D. Rockefeller do 1878 roku przez swą firmę Standard Oil przejął nadzór nad większością światowego przemysłu. To właśnie w tej branży zrobił swoją fortunę. Później na bazie struktury przemysłowej stworzonej przez Rockefellera zbudowano przemysł paliwowy. Brakowało tylko jeszcze wynalazku silnika „Otto”, nazwanego od imienia swego wynalazcy Nikolausa Otto, który wprowadził zasadę silnika spalinowego.
Lata poprzedzające nadejście wojny w 1914 r. były świadkiem wzmożonej aktywności w wydobywaniu ropy. Od Ameryk po Indonezję i Persję (Iran) firmy prywatne i narodowe prześcigały się, by wydobyć ten produkt z ziemi i wprowadzić na rynek. (Większe odkrycia ropy na Bliskim Wschodzie należały jeszcze do przyszłości). Wprowadzenie przez braci Nobel tankowca do przewozu ropy znacznie zwiększyło transportowane ilości. Te pierwsze, gorączkowe początki doprowadziły do powstania międzynarodowych firm naftowych.