Sztandar Biblijny nr 46 – 1991 – str. 29
(Zatem dostrzegamy, że islam, naucza o zbawieniu przez uczynki, co jest przeciwne biblijnej nauce o usprawiedliwieniu przez wiarę – Rzym. 3:20; Efez. 2:8, 9; Gal. 2:16: Tyt. 3:5).
ISLAMSKIE ROZŁAMY I SEKTY
Przedstawione powyżej kryteria muzułmańskiej ortodoksji stały się przedmiotem sporów, które w najgorszym przypadku doprowadziły do rozłamów pośród muzułmanów, a w najlepszym do powstania odmiennych grup. Niektóre odłamy nie są sektami w prawdziwym tego słowa znaczeniu, lecz są tolerowanymi przez muzułmanów odmiennymi grupami, ponieważ podziały zaistniały bez fizycznego rozłączenia. Poniżej je prezentujemy:
SUNNICI I SZYICI
(1) Sunnici to ortodoksyjni muzułmanie, którzy stanowią 85% z 500 do 700 milionów dzisiejszych muzułmanów. Przyje_li zarówno „sunnę” społeczną jak i tę ujętą w Koranie. Olbrzymi wpływ „Araberthum” (nauk arabskich) zachował pierwotną i trwałą ortodoksją sunnitów. Medyna, miejsce powstania Koranu i Hadith, była szkołą teologii islamskiej o zasięgu światowym, a szkoły w innych krajach posiadały jedynie regionalne znaczenie. Tak wiec znajomość i przestrzeganie prawa były powszechne wśród sunnitów.
(2) Szyici (od shia, partia) to muzułmanie sprzeciwiający się po śmierci Alego w 661 r. n. e. , przeniesieniu stolicy islamskiej z Kufy do Damaszku i usiłujący przywrócić jego dynastii kalifat. Po śmierci Mahometa szyici traktowali jako nielegalne kierownictwo wspólnoty i powstałą wówczas surmę pomahometańskich „towarzyszy”. Trzej pierwsi kalifowie – Abu Bakr, Omar i Osman – nie są uznawani przez nich jako prawowici następcy Mahometa. Uważają, że Ali był prawdziwym następcą. Na tym tle nadal trwa opozycja szyitów przeciw sunnitom i dochodzi niekiedy do rozlewu krwi. Szyici są głównym i znacznym odłamem i stanowią jak się uważa około 15% muzułmanów. Po pewnych na początku odchyleniach, na skutek wpływów tajemnych, pozostały pośród nich trzy główne grupy:
(a) Imamici uznający dwunastu imamów, którzy jak się uważa, byli postanowionymi przez Boga duchowymi przywódcami prowadzonymi specjalną siłą duchową. Ostatni imam Mahammed al Muntazar (oczekiwany) zniknął około 873 r. i nadal się czeka na jego powrót. Ta grupa jest silna w Persji i ma swych zwolenników w Syrii, Iraku i Indii.
(b) Ismailici są raczej zwolennikami Ismaila, którego uznają za siódmego imama, niż jego brata Musa. Od Ismailitów pochodzą karmaci (średniowieczny ruch rewolucyjny), egipski kalifat Fatymidów (969-1171 r.n.e. ), i asasyni ze współczesnych Indii i wschodniej Afryki. Zamożny Aga Khan z Indii jest ich duchowym i świeckim przywódcą.
(c) Zajdyci przeważają w Jemenie. Wierząc w ciągłość linii imamów od czasów Alego, nie wierząc zaś w ich nadnaturalne przymioty, uznają prawo medyńskich „towarzyszy” do ustanowienia w istniejących wówczas okolicznościach swej sunny i kalifatu przed nastaniem kalifatu Alego. Z wszystkich grup szyickich najbliżsi są sunnitom.
CHARYDŻYCI, SUFI I WAHHABICI
(3) W 675 r. n. e. wkrótce po rozpoczęciu się kalifatu Alego, spośród fanatycznych religijnych współplemiericów pochodzących z Mezopotamii i kresów Iraku została sformowana partia opozycyjna charydżytów (secesjoniści). W trakcie rywalizacji o kalifat z Muawiją, Ali został wybrany przez arbitraż. Gdy większość poparła ten werdykt, to Charydżyci tego nie uczynili, twierdząc że wyłącznie Bóg ma prawo dokonania wyboru (sura 6:57-62). Odłączyli się i wpierw zwalczali Alego a później kalifów z dynastii damasceńskich Omajjadów.
Charydżyci to twardy lud i dzielni wojownicy. Mimo że stosunkowo nieliczni, walczyli przeciwko ortodoksyjnemu państwu islamskiemu i byli znani z okrucieństwa. Pokonano ich z wielką trudnością i odtąd odgrywali drugorzędną role, głównie w północnej Afryce i wschodniej Arabii.
(4) Sufi (słowo to oznacza odziany w strój z wełny – noszenie wełnianego okrycia utożsamiano z uduchowieniem, nawet w okresie przedislamskim) byli spekulatywną, filozoficzną i mistyczną grupą i ruchem, który powstał jako pietystyczna alternatywa wobec bardziej formalnego, prymitywnego islamu arabskiego.
Po śmierci Mahometa, w trzecim pokoleniu nastąpiła wielka apostazja, w wyniku której zdecydowani mistycy odeszli od „praw i praktyk” zwolenników szkoły medyńskiej. Utworzyli oni zakony i bractwa, i gdy rozwinął się sufizm niektóre z nich połączyły się, inne zaś odpadły. Kładąc nacisk na niektóre wersety koranu, jak sura 2:115; 57:3; 50:16 i 8:24, sufizm naucza ascetyzmu, całkowitego zarzucenia egocentryzmu i zaleca uniżoność w modlitwie oraz pokorę względem Boga. Dużo medytuje się nad naturą Boską i rzeczami stworzonymi, a duch gorliwości wynosi to wszystko na najwyższy poziom sensu mistycznego.
We wczesnych latach kształtowania się sufizmu, głoszący asceci posługiwali się różnymi materiałami. Legendy chrześcijan, buddystów, żydów i zoroastrianów oraz wierzenia gnostyków ścierały się z arabskim folklorem i relacjami pochodzącymi ze starożytnej Syrii i Babilonii, gdy na przykład sufi – „Qussas” (opowiadający historie) wygłaszał kazania i komentarze na temat Koranu. Chrześcijaństwo (w dużym stopniu apokryficzne) i gnostycyzm, były przystosowane do nauk islamskich, z zamazanymi konturami miedzy wierzeniami tam gdzie miał przewagę sufizm. Nauki chrześcijańskie na temat wtórego adwentu są interpretowane według islamskiej terminologii jako przyjście Mahdiego, a przepowiedziane wydarzenia towarzyszące jego przybyciu są bardzo podobne do wydarzeń zapowiadających powrót Chrystusa.
Sufizm przepojony ekstatycznym duchem nabożności